Kompakt Müon Solenoid'de Türkiye
Maddenin gitgide küçülen boyutlarını incelemeye başladığımızda daha yüksek enerji ve daha fazla sayıda etkileşim gerekmektedir. Bu da dedektörlerin büyümesini ve dolayısıyla da gerekli bilim ve teknik insan sayısını artırmaktadır. Deneylerin büyümesi ve gittikçe daha karmaşık olması ilk tasarımdan ilk sonuçların alınmasına dek geçen süreyi de uzatmaktadır.
Kompakt Müon Solenoid Deneyi 2000'den fazla fizikçi ve mühendis üyesiyle böyle büyük deneylerden birisidir. Deney başlangıcı Haziran 1993'e dayanmaktadır. O tarihte CERN, Kompakt Müon Solenoit Deneyi için ilk önerilerin verilmesi çağrısında bulunmuştur.
Çukurova ve ODTÜ grupları ilk olarak 1996'da Kompakt Müon Solenoid Deneyine katılmak için başvurmuş ve Mart 2000 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi Grubunun da katılmasıyla bugünkü katılım düzeyine ulaşmıştır.
Hem gruplarımızdaki toplam bilim insanı sayımızın azlığından dolayı hem de gruplarımız arasındaki dayanışmayı ve işbirliğini mümkün kılarak deneydeki katkımızı ve etkimizi arttırması için çalışmalarımızı deneyin belli bir kısmına - İleri Hadron Kalorimetresine (HF) - yoğunlaştırdık.
Kompakt Müon Solenoid deneyindeki Türk grupları, Boğaziçi, Çukurova ve ODTÜ Üniversitelerinin ana grupları altında toplanmış sekizden fazla Türk üniversitesinden gelen fizikçilerden oluşmaktadır. Kompakt Müon Solenoid deneyinde Türk gruplarının idari yapısı ülke temsilciliği ve mali koordinatörlükten oluşmaktadır.
Deneyin kuruluşuna katkımız TÜBİTAK ve Kompakt Müon Solenoid Deneyi arasında imzalanan anlaşmalar (MOU) çerçevesinde bir milyon İsviçre Frankı'dır. Bunun %70'inin Türkiye'de yapılan projelerde harcanmasını sağlamayı başardık.
İleri Hadron Kalorimetresinin yapım çalışmaları bitmiş olup diğer dedektörlerle birlikte çalışabilmesi ve enerji ölçümü için gerekli ayarlamalar yapılmaktadır. Bu çalışmalarımız Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından sağlanan destekle sürdürülmektedir. TAEK Başbakanlık tarafından 2006 yılından itibaren CERN ile ilgili konularda görevlendirilmiştir.
Büyük Hadron Çarpıştırıcının 2007 yılı sonunda çalışmaya başlamasından sonra Kompakt Müon Solenoid Deneyi 2008 yılında ilk verilerini toplamaya başlayacaktır. Deneyin verimli ve düzenli bir şekilde çalışmasını sürdürebilmesi için deneydeki her bilim insanının alınacak verilerin çözümlenmesi yanında deneyde belirlenecek günlük görevleri belirli miktarlarda yerine getirmesi gerekmektedir. Bu yükümlülükler yapılacak yeni anlaşmalarla (MoA) düzenlenecektir.
Deneyin başlamasının yaklaştığı bu günlerde halkın dolayısıyla yayın organlarının deneye olan ilgisi artmıştır. Bu ilgiye karşılık verip deneyi herkesin anlayacağı biçimde anlatmak ve deneydeki katkılarımızı göstermek için bu web sitesini düzenlemeye başladık.
Yukarda özetlenen konuların ayrıntıları için soldaki seçenekleri tıklayabilirsiniz.